Op 1 april begon ik als projectleider bij Wikimedia Nederland. Ruim een week later viel ik met mijn neus in de boter tijdens de GLAM-Wiki conferentie, die van 10 tot 12 april 2015 in de Koninklijke Bibliotheek en het Nationale Archief in Den Haag werd gehouden. Gedurende drie intensieve dagen werd in meerdere parallelle sessies, en daarna tijdens meer informele bijeenkomsten, gediscussieerd over de ontwikkelingen op het gebied van samenwerking tussen GLAMs (Galleries, Libraries, Archives, Museums) en de wereldwijde Wikimedia-gemeenschap. Wat zijn deze ontwikkelingen dan, en welke indrukken liet dit congres achter bij iemand die zijn eerste stappen zet in de WWW, oftewel de Wondere Wikimedia Wereld?
Big data? Wikidata!
Wikidata is de “new kid on the block” in de Wikimedia-gemeenschap en kreeg navenant aandacht tijdens de conferentie: er waren sessies over Wikidata voor GLAMs en het editen van Wikidata en actieve Wikidata-editors lieten tijdens het congres niet na de voordelen van dit project voor de gehele Wikimedia-gemeenschap te benadrukken. Wikidata is (zijn?) doorzoekbaar en het is makkelijker om grote edits uit te voeren voor wie verstand heeft van de onderliggende database structuur. Projecten als de Sum of all paintings laten zien wat hier mogelijk is. De integratie van Wikidata en Wikipedia (bijvoorbeeld door infoboxes naar Wikidata te laten linken) is echter een langzaam proces; de Russische Wikipedia werd hier als een (lichtend?) voorbeeld genoemd. Door data op een centrale plaats te verzamelen en te structureren wordt het bovendien voor kleine Wiki-projecten veel makkelijker op een grote schaal pagina’s aan te maken; tegelijkertijd vraagt het van editors minder inhoudelijke kennis en worden zij meer gedwongen zich in de richting van programmeurs te ontwikkelen.
Wikimaps
Dit project werd met wat minder bravoure gepresenteerd dan Wikidata maar is mijns inziens potentieel niet minder interessant. Wikimaps beoogt historische kaarten, luchtfoto’s en plattegronden op Commons te rectificeren met behulp van de WikiWarper. De tool en de integratie van de gerectificeerde kaarten in Wikimedia en Wikipedia behoeven duidelijk nog verdere ontwikkeling maar de mogelijkheid om ieder object met geografische coördinaten (zij het een foto op Commons, een plaatsnaam in Wikidata of een artikel over een gebouw op Wikipedia) door de tijd heen op moderne en historische kaarten te kunnen volgen biedt een interactiviteit die maar weinig andere platforms kunnen evenaren.
Meten is weten
Wereldwijd zijn er meer dan 40 Wikimedia chapters en ruimen steeds meer GLAMs tijd in voor hun medewerkers om zich met Wikimedia bezig te houden. Dit heeft geleid tot de noodzaak om het rendement van al die activiteiten te kunnen meten. Verschillende sessies waren dan ook gewijd aan het meten van de effectiviteit van GLAM-Wiki samenwerkingsvormen en activiteiten zoals editathons en Wiki Loves Monuments (Wikimetrics, Tracking and Reporting). Bij de activiteiten die door individuele Wikimedia chapters georganiseerd worden gaat het dan om zaken als editor-retention, aantal aangemaakte artikelen en de hoeveelheid toegevoegde bytes. Deze data zijn natuurlijk ook voor GLAMs interessant. Interessanter nog is informatie over de interactie van het publiek met door GLAMs toegevoegde data: welke geüploade bestanden worden het meest gebruikt op Wikipedia of hoe vaak klikken bezoekers van de encyclopedie op een afbeelding om de metadata op Commons te bekijken? Daar kunnen leuke gegevens uit komen: zo is dit de meest gebruikte afbeelding uit de uploads van de KB. Desondanks zijn de beschikbare tools nog relatief grof: zo wordt een afbeelding onderaan een grote Wikipedia-pagina wel geladen (en dus geteld) maar mogelijk niet of weinig bekeken. Daarnaast zijn veel tools afhankelijk van de beschikbaarheid van een representatief cohort dat gevolgd kan worden (bijvoorbeeld een groep editors die aan een editathon hebben deelgenomen); iets wat niet altijd gerealiseerd kan worden.
WVTTK
Er was meer dan genoeg ruimte voor discussie tijdens GLAM-Wiki 2015. Steeds weer kwam de vraag terug waarom GLAMs samenwerking met Wikimedia zouden moeten zoeken; minder vaak ook de vraag waarom Wikimedia met GLAMs zou moeten optrekken. Wat is de meest efficiënte samenwerkingsvorm (Wikipedian-in-Residence, editathons voor vrijwilligers)? Is het beter om tienduizend bestanden te doneren of tien (het percentage bestanden dat gebruikt gaat worden op Wikipedia is bij de eerste hoogstwaarschijnlijk lager dan bij de tweede)? Hoe zichtbaar en relevant blijven GLAMs wanneer ze hun collectie openbaar maken via Commons en Wikidata? Wat is de rol van vrijwilligers nu Wikimedia steeds meer de samenwerking zoekt met GLAMs en het leger editors wordt aangevuld met Wikipedians-in-Residence en werknemers van GLAMs die een deel van hun tijd mogen vrijmaken voor Wikimedia-gerelateerde activiteiten? Kortom: genoeg food for thought tot de volgende GLAM-Wiki!
Indruk
En welke indruk laat dit congres dan achter? Voordat ik bij Wikimedia Nederland aan de slag ging had ik al een achtergrond als Wikipediaan, met een ruime hoeveelheid edits op mijn (gebruikers)naam, maar ik was nog nooit naar een live activiteit geweest. Ik werd dan ook aangenaam verrast door de ongedwongen sfeer en het gemak waarmee iedereen zich liet aanspreken. Het was ook grappig om op dit congres, naast heel veel mensen die ik niet kende, mensen te zien rondlopen die ik wel kende - of althans hun gebruikersnamen. En daarbij te ontdekken dat zij zich met veel meer bezighouden dan enkel de hoek van Wikipedia waarin ik zelf actief was. Naast deze wie is wie betekende GLAM-Wiki 2015 natuurlijk ook een intensieve introductie in de organisatorische kant van Wikipedia en -media. Aan iedereen die met Wikipedia of Wikimedia bezig is (en wie is dat niet?) kan ik dan ook alleen maar zeggen: neem een keer deel aan zo’n activiteit! En als het niet de aankomende Wikimania is, dan toch wel een Wikizaterdag of de jaarlijkse Wikimedia Conferentie Nederland!